BITCHES BREW REMOTE 12.12.2020 20-22U

San Francisco, het Uiterste Westen, is altijd al een rebelse vrijhaven geweest voor artistieke en politieke andersdenkendheid, ook al lang voor het ontstaan rond 1965 van de ‘hippie cultuur’, die haar luidste spreekbuis vond in tientallen lokale popgroepen. Dat lokale fenomeen had, gedurende enkele maanden in 1967, een buitengewone internationale impact, wanneer groepen als The Charlatans, Jefferson Airplane, Country Joe & The Fish contracten tekenden met de grote platenlabels en Scott McKenzie verkocht miljoenen exemplaren van zijn erzats-hippie liedje, ‘San Francisco (Be Sure to Wear Some Flowers in Your Hair)’. De ’tegencultuur’ van de stad werd het onderwerp voor ontelbare tijdschriftartikels en televisieprogramma’s. Daar bovenop, en vanuit ons standpunt veruit het belangrijkste, werd de ‘psychedelische’ muziek van San Francisco dé inspiratiebron voor vele muzikanten in Amerika en Europa, om aan het experimenteren te slaan met de tot dan toe grotendeels pretentieloze amusementsmuziek, die pop was.

In 1965, onderging de stad de creatieve rimpelingen die de Britse invasie en de nieuwe Amerikaanse rock van The Byrds en The Lovin’ Spoonful veroorzaakten. In de Longshoreman’s Hall werden de eerste dansfeesten georganiseerd door de Family Dog, een community organisatie, waarbij bovengenoemde groepen en andere, zoals The Warlocks (later, Grateful Dead), Great Society (met Grace Slick), Big Brother & The Holding Company (pre-Janis Joplin nog) op het podium stonden met een mengelmoes van blues, folk, beat en jazz.

Een Zwitserse scheikundige, Albert Hoffman, had in 1938 LSD, een hallucinogeen middel, ontdekt. Door de CIA werd het in de vijftiger jaren gebruikt voor brein-experimenten. In 1965 was die drug nog niet illegaal in Californië en al vlug was de invloed van haar apostelen, waaronder Ken Kesey, de schrijver van ‘One Flew Over The Cuckoo’s Nest’, ironisch genoeg een veteraan van die CIA-testen, doorgedrongen tot de muziekscene. The Grateful Dead ontwikkelden hun lange, meanderende improvisaties als een muzikaal equivalent van zo’n LSD-trip, terwijl Jefferson Airplane een grote hit had met ‘White Rabbit’, ook al een dunnetjes verdoken drugsong. Nauw verbonden met die dansfeesten waren de exuberante poster-kunst en de spectaculaire light-shows, die allebei ook verwezen naar die ‘geestesverruimende’ ervaringen.

In januari 1967 was er het eerste grote outdoor-evenement, The Human Be-In, in het Golden Gate Park, dat de inspiratiebron was voor het Monterey Pop Festival, in juni in de buurt van Big Sur, toen de San Francisco-bands voor het eerst verschenen buiten hun geboortestad. En in San Francisco zelf, was er Bill Graham, die in WO 2 als Duits-Joodse weesjongen in de USA was terecht gekomen, die een balzaal omvormde tot een concertzaal, het legendarische Fillmore Auditorium. Daarmee schreef hij geschiedenis, en al zeker toen hij de Carousell Ballroom overnam van de rockgroepen, die het eerst zelf geprobeerd hadden. Helaas hadden ze moeten vaststellen dat ze niet van het juiste hout gesneden waren, om alle saaie beslommeringen die daarbij kwamen kijken, het hoofd te bieden. Dat werd de legendarische Fillmore West. Graham opende ook een concertzaal op de East Coast, in Greenwich Village in NYC: de Fillmore East. Beide zalen waren maar kort open tot midden 1971, maar toch zouden ze de kiem worden van het tegenwoordige concertleven in de pop en rockmuziek, dat nu een miljarden industrie geworden is, for better or for worse …

Vanavond, in Bitches Brew, richten we de concertspot op de podia van beide zalen, met muziek van Jefferson Airplane, Grateful Dead, Quicksilver Messenger Service, Michael Bloomfield, Taj Mahal, The Nice, John Mayall, Neil Young en ja, ook Miles Davis dus, die herhaaldelijk, zowel op de East als de West Coast, de Fillmore’s rockte en jazzde …

Meer lezen: Barry Miles – Hippie (2003, Cassell Illustrated, London), een rijk geïllustreerd werk met een chronologisch overzicht van jaren 1965 tot 1971, en Tom Wolfe – The Electric Kool-Aid Acid Test (1968, Bantam Books), een literair ervaringsverslag door de uitvinder van het New Journalism. Meer horen: ‘Grateful Dead, Dick’s Picks Vol. 4, Fillmore East – February 1970′, de Dead in full psychedelic flight. Meer zien: ‘Fillmore – The Last Days‘, uit 1971, met Bill Graham, Santana, Hot Tuna, Grateful Dead en andere SF-groepen, op YT

BITCHES BREW 43 remote vanuit Studio Bookworm 5.12.2020 20-22u

De beroemste jazzclub ter wereld, en misschien zelfs de langst bestaande, is zonder enige twijfel, de Village Vanguard op de 7th Avenue South, in hartje Greenwich Village, NYC. Het zicht zowel buiten als binnen valt wat tegen: is het dat maar … Maar, net zoals bij de jazz zelf, gaat het om de sound van deze room. En die is, nogal mysterieus, uniek. Het is een beetje zoals in de auto, alles klinkt daar ook beter. Eigenaar Max Gordon opende de deuren van de club in 1935, als The Golden Triangle, en dit omdat de vorm ervan een driehoek, gelijkbenig voor de liefhebbers, is en in de top is een minuscuul podiumpje. In het begin waren het vooral folkmuziek en poëzie-lezingen die volk moesten binnentrekken. Maar op zondagnamiddag waren er jam-sessies die aldra schoon(der) volk aan lokten, zoals daar waren, Lester Young, Ben Webster, Roy Eldrigde … de solisten, dus, van de toen immens populaire swing bands, die achter hun uren, nog wel eens een vrije noot of 2,3 wilden blazen. En, naarmate de kleinere – en dus, ook goedkopere – bop groepjes in de oorlogsjaren en vlak erna, de kaas van tussen de swingboterham stalen, begon de VV ook meer en meer moderne jazz te programmeren.

In 1957 zag Max het licht, en maakte hij was, helemaal en de folkniks en de beatpoets mochten de rug rechten en ophoepelen. Meteen erna had de eigenaar ook het geluk dat Sonny Rollins, de saxofoon-kolos, er met een trio, enkel met bass en drums dus, een 33cm-vynilschijf wou opnemen. Toen in de jaren erna, ook Bill Evans en John Coltrane er, op zijn zachtst geschreven, baanbrekende opnames maakten, was het hek van de dam. De VV werd dé plek waar men zijn ‘definitieve’ live-ding kon doen …

En het moet gezegd, die klank, bij Bill Evans hoor je zelfs de ijsblokjes in de whisky tingelen (!), is miraculeus. Onze Miles is nooit, hoewel er tientallen, van elders club-tapes, door fans stiekem opgenomen, bestaan, vastgelegd in de VV. Behalve die ene keer, in 1981, toen hij onverwacht – hij was al meer dan 5 jaar verdwenen – verscheen en een 8 minuten lang bij de houseband van Mel Lewis, de drummer, soleerde. Die opname hebben we, maar ’t is voor een andere keer … de kwaliteit is afreus, en we durven dus nog niet goed … Alles op zijn tijd.

Maar, wees blij en opgewekt na Radio Klebnikov, u krijgt veel ander lekkers te horen: de reeds genoemden, Sonny R, Bill E en John C, en nog een hele resem anderen: Woody Shaw, Bill Frisell, Brad Mehldau, Ambrose Akinmusire en Gerald Clayton, de voorlopig laatste jazz-er die net een uitstekende Happening – Live At The Village Vanguard-album uitbracht.

Het laatste nieuws is dat de VV, die voorheen nog nooit gesloten was, zelfs niet tijdens de naweeën van 9/11, geloof ik, voor CV toch door de knieën moest, maar nu als een ster herrezen is, en zelfs nu live-gestreamd wordt ! Rekening houdende met het tijdverschil, zal zo het quartet van Christian McBride met de onvolprezen Nasheet Waits op drums, vanavond, na uw voorbereiding tijdens dit Bitches Brew air-shot, zo omstreeks 5AM de web-ether opvrolijken. Let wel: het is niet gratis, het kost u zo’n 10 U$, maar dat lijkt me, in deze stormachtige tijden, best billijk.

Volgende week: aandacht voor de nieuwe Mojo, met een beetje een jaaroverzicht – elke reden is goed om Bob Dylan eens te laten horen, zou ik zo zeggen – en 2 andere grotere, belangrijke concert- en opname-plekken, de Fillmore West, in San Francisco, en de Fillmore East, in New York, slechts kort bestaan, maar toch de kiem voor de huidige concert-scene.

Meer lezen: Max Gordon – Live At The Village Vanguard (1980 – Da Capo Press, NYC), het levensverhaal van de stichter en eigenaar, met kostelijke hoofdstukken over Miles en Charles Mingus.
Meer luisteren: John Coltrane, The Complete 1961 Village Vanguard Recordings (1997 -MCA/GRP – Impulse), het mooi uitgegeven audio-verslag van het vooruit-kijkend, risico-nemend experiment door de (uitgebreide) eerste, eigen groep van de saxofonist, met Eric Dolphy in hemel-bestormende vorm.
Meer zien: het Ravi Coltrane Quartet, Live at the Village Vanguard op 13.10.2013, de zoon van mét het talent, met David Virelles en Johnatan Blake, op YT.